Локомотив ??растыру зауытына саяхат

"Локомотив ??растыру зауыты" А? президенті Мейрам?али Ш?пшекбай?лы Тілеужановты? айтуынша, 2006 жылды? ?ырк?йегінде Мемлекет басшысыны? А?Ш-?а жаса?ан сапарында «?ТЖ» ?К» А? мен «Дженерал электрик» компаниясы арасында «Эволюшн» сериясы бойынша ?аза?стан аума?ында тепловоз ??растыру технологиясын беру туралы келісімге ?ол жеткізілді. Содан кейін-а? жобалы?-сметалы? ??жаттар?а байланысты ?ызу ж?мыс басталып, ?стіміздегі жылды? шілдесінде зауытты? ??рылыс ж?мыстары ая?талып, ?олданыс?а берілді.

«Локомотив ??растыру зауыты» А? Персоналды бас?ару ж?ніндегі бас менеджері Асан Оспанов біз ?шін аталмыш зауыт ішіне ша?ын саяхат ?йымдастырды. Зауыт ішінде станоктарды? шуылынан ??ла? т?нады. Б?л е?бек к?рігіні? ?ыз?аныны? белгісі. Бізді? бай?а?анымыз, локомотив ??растыру зауытында с?з аз, іс к?п. ?ркім ?з ісімен ?уре. Сосын зауытта?ы тазалы??а т?нті болды?. Іші жып-жылы. Ж?мыс істеуге барлы? жа?дай жасалыпты. Мамандарды? барлы?ы да арнайы киімдер киіп ал?ан. Темірдей т?ртіпке ?йы?ан ?жым ба дерсіз. ?р б?рылыс сайын е?бек ?ор?ау, е?бек ?ауіпсіздігін са?тау туралы ескертпелер орнатыл?ан.

Жолбасшымыз Асан Оспанов цехтармен таныстырып ж?р. Локомотив ??растыру зауытында до??ала?-тележка, тепловоз ?а??асын (рамасын) жасау, шана? білігін ??растыру, машинист кабинасын жасау, тепловозды ??растыру цехтары мен сы?ымдау телімі, механикалы? телім, трансбордер, ?осал?ы корпус, тепловозды бояу камераларын к?рдік. Асан Беделбай?лы ж?мыс істеп жат?ан мамандармен де таныстырып, оларды? міндеттерін т?птіштеп т?сіндіріп келеді. Осында?ы ж?мыс-шы-?ызметкерлерді? аты-ж?нін т?гел жат?а білетін сия?ты. ?осал?ы цехтардан ?ткен біз негізгі №8 цех?а – тепловоз ??растырылатын цех?а ендік. Цех басты?ы Сейсенбек Мейірман?лы Жа?атаев бізге локомотив ??растыру процесімен таныс-тырды.

– Тепловоз ??растыратын негізгі цехта сынау телімі, бояу камерасы ж?не білікті те?геру камералары бар. Тепловозды ??растыру тележ-кадан басталады, ?рбір б?лшек орнатыл?ан со? тексеріліп отырады. Сосын тележка?а платформаны ?ондырамыз, м?ны? барлы?ы толассыз ж?ретін ж?мыстар, – деп локомотив ??растыруды? ??пиясымен б?ліскен Сейсенбек Мейірман?лы, локомотивке су мен ?ар кірмеуі ?шін де «жасанды таби?ат аясында» сына?тан ?тетінін айтты. Ал бояу камерасынан шы??ан со? тепловоз негізгі сына?тан ?теді екен. Б?л процесті тепловозды сынау ж?нін-дегі шебер Данияр Рысма?амбетов ж?ргізеді.

– Тепловозды сынау он сегіз кезе?ге б?лінеді. ?рбір кезе? тепловозда жуы? арада ?андай да бір а?ау тіркелмейтініне 99,9 пайыз?а кепілдік береді. Сынау технологиясы «Дженерал электрик» компаниясы берген ба?дарлама бойынша ж?реді. Аталмыш компанияда саба? алып ж?ргенімде Америка зауытыны? конвейерінен шы??ан тепловоздар мені? ?атысуыммен сыналды. Ал осында т???ыш тепловозды? ал?аш?ы сына?ын ж?ргіздік. Сына? н?тижесі бойынша айтарлы?тай кемшілік бол?ан жо?. Кез келген механизм, кез келген машина тораптарында кішігірім а?ау болатыны за?дылы?, ондай кемшіліктер ж?мыс барысында жойылып отырды. Ал бізді? тепловоз ??растырушылар?а ?атысты кемшілік тіркелген жо?, – дейді Данияр.

  Зауыт мамандарыны? ?з ж?мыстарына ысылып ?ал?андары бай?алады. ?йткені, олар Америкада саба? ала ж?ріп, тепловоздарды ??растыру ісіне араласты емес пе?

– Америкада он тепловозды ??растыру?а ?атысты?. Ол тепловоздар ?азіргі та?да ?аза?стан темір жолдарында ж?р. Ол тепловоздар ?аза?стан темір жолдарында сына?тан ?тіп, о? н?тиже к?рсетті. Сары?зек жа?та?ы е?іс жолдарда да еркін ж?рді. ?йткені, тепловозда?ы асинхронды тартым ж?йесі е?іс жерлерде б?гелу дегенді білмейді. ?азіргі ?олданыста?ы тепловоздар ?ар жауса кідіріп ?алады да, о?ан ??м себуге тура келеді ?ой. Ке?естік тепловоздарды? бір бункеріне 1200 тонна ??м пайдалану керек болса, біз жаса?ан тепловоз?а бар-жо?ы 400 кг ??м пайдаланылады, – дейді Сейсенбек Жа?атаев.

Сейсенбек Жа?атаев локомотив шаруашылы?ында отыз жылдан астам уа?ыт е?бек етіп, шы?дал?ан маман. Жамбыл локомотив депосында тепловоз машинисіні? к?мекшісі, тепловоз машинисі, цех бригадирі, шебер, дайындау цехыны? а?а шебері, бас технолог сия?ты лауазымдарды ат?ар?ан. Сосын Астана?а ша?ырылып, «?аза?стан темір жолында» бас маман болып е?бек етіпті. Одан со? К?кшетау локомотив айналым депосын, К?кшетау локомотив сервис орталы?ын бас?арды. ?оз?алыс ?ауіпсіздігі департаментіні? А?мола жол б?лімшесіндегі локомотив шаруашылы?ы бойынша ревизор болды. «Локомотив-лизинг» ЖШС-на бас менеджер болып орналасты. ?ыс?асы, локомотивті пайдалану, ж?ндеу, о?ан сервистік ?ызмет к?рсетуде т?жірибесі мол маман б?гін локомотив ??растыру зауытыны? негізгі цехына жетекші-лік етуде. Оны? ?арама?ында ??растырушылар, электриктер мен шеберлерді ?ос?анда жиырмадан астам адам бар.

Сейсенбек Жа?атаевты? айтуынша, ?аза? мамандары жаса?ан бесінші буынны? локомотивін ж?ргізетін машинистер дизельді? к?лемін к?ру ?шін тепловоз ішінде шап?ылап ?уре болмайды. Тепловозды? техникалы? жа?дайы туралы барлы? а?парат компьютер мониторында «сайрап т?рады».

?аза?ты? «Жеті т?рлі білім біл, жеті ж?ртты? тілін біл» деген с?зі текке айтылма?ан. Шетелдік компанияны? технологиясымен тепловоз ??растыру ?шін а?ылшын тілін білу аса ма?ызды. Америка?а о?у?а барып келгендер ал?аш?ыда а?ылшын тілін білмегендіктен, аздап ?инал?андарын айт?ан-ды. Біра?, ол м?селе білікті аудармашыларды? ар?асында шешімін тауыпты. Ал осы жерде зауыт мамандарына Бауыржан Жакелеев жетекшілік ететін техникалы? аударма б?ліміні? к?мегі тиіп ж?р.

– Аударманы? ?зіндік ?иын-ды?тары бар. Ал, америка тех-нологиясында?ы а?паратты д?рыс аударып жеткізуді? же?іл емес екеніне осы жерде бір жарым ай ж?мыс істей ж?ріп к?з жеткіздім. Сонды?тан м?нда аудармашыны? ат?арар р?лі зор. Егер аударманы? ма?ынасы б?зылар болса, онда екі тарап бірін-бірі т?сінбеуі м?мкін. Егер америкалы? тарапты? ?зіндік м?дениеті барын ескерсек, тіпті ?иын. Оларды? ?лшем бірліктері де біздікінен б?лек. Олар жер шарыны? екінші жартысында т?рады, содан ба екен, оларды? ойлау ?абілеті де бас?аша сия?ты. Егер бай?ап к?рсе?із, к?птеген америкалы?тар сол ?олмен жазады. Жалпы, жер шарыны? екі б?лігінде орын тепкен екі тарап?а аудармашыны? білікті бол?аны керек, – дейді Бауыржан.

Б?л с?зді? жаны бар. Себебі, сатып алынып отыр?ан технологиялар ?те ?ымбат т?рады. Сонды?тан аудармашылар зауыт басшылары мен мамандарына сол технология туралы а?параттарды д?рыс ?рі на?ты жеткізуі ?шін аударманы жетік ме?герген болуы шарт.



Халима Б??ар?ызы